گفت‌وگو با محمدرضا شجريان به بهانه نمايشگاه سازهاي ابداعي‌اش
محمد رضا شجريان: جامعه همواره راه خودش را مي‌رود.
|
|
|
گفت‌وگو با محمدرضا شجريان هنرمندي كه آواز ايراني را به بالاترين سطح خود
رسانده، سختي‌هاي خاص خود را دارد. از گرفتن وقت براي گفت‌وگوي حضوري و
اختصاصي گرفته تا انجام مصاحبه. در طول گفت‌وگو بايد همه حواست را جمع كني.
وقتي سوال‌ها را مي‌پرسي «با چشماني كه همواره سخن مي‌گويند» به‌دقت نگاهت
مي‌كند. امكان ندارد سوال را دو بار بپرسي يا با جملاتي ديگر تكرار كني.
همان لحظه نخست، منظورت را مي‌فهمد و گاه ميان پرسش شروع به پاسخ‌دادن
مي‌كند و پاسخ درست همان چيزي است كه منظور مصاحبه‌كننده است. اين گفت‌وگو
فرداي روز گشايش نمايشگاه سازهاي ابداعي محمدرضا شجريان در خانه هنرمندان
صورت گرفت. در روز گشايش نمايشگاه، محمدرضا شجريان با اشتياق تمام سازهايش
را به مردم معرفي كرد. چندين و چند بار و براي هر علاقه‌مندي سازها را
توضيح داد. نمايشگاه تمام شد و شجريان در يكي از اتاق‌هاي خانه هنرمندان
ميزبان خبرنگاران شد. وقتي خبرنگاران از او درخواست گفت‌وگوي اختصاصي
مي‌كردند، با وسواسي كه همواره در هنر و رفتار اجتماعي‌اش دارد، قرار
گفت‌وگو را نهايي مي‌كرد. او در جزيي‌ترين رفتارهاي اجتماعي‌اش نيز دقت
مي‌كند. چند روز پيش سايت دل‌آواز كه اين روزها بر فعاليت خبري خود افزوده
و فعال‌تر شده متن تكذيب يك گفت‌وگو با محمدرضا شجريان را در يك نشريه
ورزشي منتشر كرد؛ گفت‌وگويي كه با آن روزنامه انجام نشده بود. قرار
گفت‌وگو ساعت 11:30 بود اما ساعت 12پذيراي ما شد. وارد اتاق كه مي‌شويم،
بابت نيم‌ساعت تاخير عذرخواهي مي‌كند و با عباس كوثري عكاس روزنامه درباره
نور مناسب براي عكاسي و جاي نشستن توافق مي‌كند. چشمش به گلدان بزرگ گوشه
اتاق مي‌افتد. بلند مي‌شود و چند شاخه‌اي از آن را كه رو به زردي گراييده
هرس مي‌كند. با خنده مي‌گويد سال‌هاست كه عاشق باغباني است. گفت‌وگو با
محمدرضا شجريان با بحث درباره سازها شروع مي‌شود. از او در مورد ساز
«باربد» جديدترين ساز ابداعي‌اش مي‌پرسيم، سازي كه بيش از يك هفته نيست در
زمره سازهاي ابداعي او قرار گرفته است كه در اين‌باره چنين توضيح مي‌دهد:
«سال‌هاست عود را گوش مي‌كنم و حس مي‌كنم، آنچنان كه بايد و شايد نمي‌توانم
به اين ساز دلبستگي پيدا كنم، با اين همه، زندگي من صداست. هم در ضبط‌ها
ما را اذيت مي‌كند و هم اينكه در تك‌نوازي آنچنان نمي‌تواند نظر من را جلب
كند. اين شد كه تصميم گرفتم، سازي نزديك به اين ساز درست كنم تا عودنواز
يك رنگ صداي ديگر هم بشنود. استاد آواز ايران اين ساز جديد بربط‌گونه را،
خواهر عود مي‌خواند چرا كه «دسته همان دسته است با همان سيم‌ها و فواصل عود
و تنها شكل بدنه آن با عود فرق مي‌كند و براي صفحه و زيركاسته آن نيز پوست
تعبيه شده است كه همين وجه تمايزات سبب مي‌شود، باربد، رنگ صدايي متفاوت
نسبت به عود پيدا كند.» شجريان در مورد صداي باربد، ويژگي‌هاي آن و همچنين
عمده تفاوتش با بربط، اينچنين مي‌گويد: «خيلي سعي و دقت كردم كه وقتي با
باربد آكورد مي‌گيريم، مثل عود، فالش نخواند و خوشبختانه همين‌طور هم شد و
باربد خيلي ژوست و درست مي‌خواند. تهمورس پورناظري كه با آن مي‌نواخت، خيلي
با اين ساز راحت بود و مي‌گفت: «من هركاري كه بخواهم، مي‌توانم با اين ساز
انجام دهم.» | |
به نام حضرت دوست خالق هستی